Η κινητικότητα είναι από τους βασικούς μοχλούς ανάπτυξης μιας χώρας. Το οικοσύστημά της συνδέεται με οικονομική ευημερία, οφέλη και ευκαιρίες, διεύρυνση της αγοράς εργασίας, προσέλκυση επενδύσεων.
Τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα βλέπει σημαντική βελτίωση στις υποδομές. Με την ολοκλήρωση κατασκευαστικών έργων και τη βελτίωση οδικών αξόνων, οι αποστάσεις μικραίνουν και ο πήχης της ασφάλειας στον δρόμο ανεβαίνει. Πέραν όμως από τις επενδύσεις στο οδικό δίκτυο, σημαντικό ρόλο παίζουν και τα οχήματα που κινούνται σε αυτό. Τομέας στον οποίο η Ελλάδα βλέπει την ψαλίδα με τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ανοίγει.
Ο ελληνικός στόλος αυτοκινήτων ο πιο γερασμένος στην Ευρώπη: Οι επιπτώσεις στην οδική ασφάλεια και την ποιότητα ζωής
Τα τελευταία στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κατασκευαστών Αυτοκινήτων (ACEA) κατατάσσουν την Ελλάδα στην τελευταία θέση μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναφορικά με την ηλικία του στόλου αυτοκινήτων. Την ώρα που ο ευρωπαϊκός μέσος όρος διαμορφώνεται στα 12 χρόνια για τα επιβατικά αυτοκίνητα, η Ελλάδα έχει φτάσει τη 17ετία. Η χώρα μας βρίσκεται στην τελευταία θέση και σε άλλες κατηγορίες οχημάτων, στα φορτηγά και τα ελαφρά εμπορικά οχήματα, και στην προτελευταία θέση σε ηλικία λεωφορείων.
Την ώρα που ο ευρωπαϊκός μέσος όρος διαμορφώνεται στα 12 χρόνια για τα επιβατικά αυτοκίνητα, η Ελλάδα έχει φτάσει τη 17ετία
Ο γερασμένος στόλος εμφανίζει συγκεκριμένα, καταγεγραμμένα προβλήματα: μεγαλύτερο ποσοστό των τροχαίων στα οποία εμπλέκεται είναι θανατηφόρα, συχνότερες μηχανικές βλάβες, επιβάρυνση του περιβάλλοντος λόγω εκπομπής ρύπων. Όλα αυτά μαζί συνθέτουν ένα ζοφερό σκηνικό στους ελληνικούς δρόμους, που με τη σειρά του επηρεάζει αρνητικά την κινητικότητα και την καθημερινότητα των πολιτών. Και τελικά πλήττει την οικονομική ανάπτυξη (ο αντίκτυπος της κινητικότητας στο ΑΕΠ αγγίζει το 25%) και την ποιότητα ζωής.
Τι σημαίνει γερασμένος στόλος και γιατί μας αφορά όλους
Η μέση ηλικία των αυτοκινήτων στην Ελλάδα δεν είναι στοιχείο που αφορά μόνο τις αυτοκινητοβιομηχανίες ή τις εποπτικές αρχές. Η ανάγκη για πιο σύγχρονα οχήματα συνδέεται άμεσα με την καθημερινότητα και το επίπεδο της οδικής ασφάλειας.
Διπλάσια τα θανατηφόρα τροχαία όσο μεγαλώνει η ηλικία του αυτοκινήτου
Εδώ τα στοιχεία από την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία αλλά και την ασφαλιστική εταιρία Hellas Direct σκιαγραφούν την πολύ δύσκολη εικόνα στους ελληνικούς δρόμους. Mε την αύξηση της ηλικίας του αυτοκινήτου διπλασιάζεται ο αριθμός των τροχαίων που μπορεί να είναι θανατηφόρα, κάτι που αναδεικνύει πόσο ασφαλέστερα είναι τα καινούρια αυτοκίνητα.
Mε την αύξηση της ηλικίας του αυτοκινήτου διπλασιάζεται ο αριθμός των τροχαίων που μπορεί να είναι θανατηφόρα
Εξετάζοντας τα συνολικά τροχαία με αυτοκίνητα ηλικίας έως 5 ετών, το ποσοστό των θανατηφόρων είναι στο 15% και εκτοξεύεται στο 30% όταν η ηλικία του αυτοκινήτου φτάνει τα 16-25 χρόνια. Στον αντίποδα, πάνω από ένας στους τρεις οδηγούς (35%) αυτοκινήτου ηλικίας έως 5 ετών θα βγει από το ατύχημα χωρίς να έχει πάθει τίποτα. Αναλογία που πέφτει σε σχεδόν έναν στους τέσσερις οδηγούς (23%) για τα αυτοκίνητα 16-25 ετών και σε σχεδόν έναν στους έξι οδηγούς (15%) σε αυτοκίνητα ηλικίας 26 έως 30 ετών!
Συχνότερες μηχανικές βλάβες
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Hellas Direct για το διάστημα Ιουλίου-Δεκεμβρίου 2022, όσο παλιότερο είναι ένα αυτοκίνητο τόσο συχνότερες είναι και οι μηχανικές βλάβες. Από τα περιστατικά στα οποία χρειάστηκε να παρέμβει η Οδική Βοήθεια, στα αυτοκίνητα ηλικίας έως 5 ετών μόλις το 27% ήταν μηχανική βλάβη. Ποσοστό που υπερδιπλασιαζεται (58%) στα αυτοκίνητα 16-25 ετών και φτάνει το 64% στα ακόμα μεγαλύτερη, ηλικίας έως 30 ετών.
Όσο παλιότερο είναι ένα αυτοκίνητο τόσο συχνότερες είναι και οι μηχανικές βλάβες
Εκτός από το κόστος ενός τέτοιου απρόοπτου, εδώ ας λάβουμε υπόψη και την απώλεια χρόνου στον δρόμο, την αναστάτωση στο πρόγραμμα και το ενδεχόμενο ο οδηγός να μείνει για κάποιες μέρες χωρίς αυτοκίνητο - άρα χωρίς μεταφορικό μέσο για τις ανελαστικές καθημερινές του μετακινήσεις. Παράλληλα, ένα ακινητοποιημένο όχημα προκαλεί καθυστερήσεις και ταλαιπωρία και στους υπόλοιπους οδηγούς και μποτιλιάρισμα- κατά συνέπεια επιπλέον επιβάρυνση στο περιβάλλον αλλά και χαμένες εργατοώρες.
Το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Οδικής Ασφάλειας 2021 – 2030 και το ευρωπαϊκό Vision Zero
Το θέμα της οδικής ασφάλειας- που, όπως φαίνεται και από όλα τα παραπάνω, σχετίζεται άμεσα με την ηλικία των αυτοκινήτων- έχει ήδη απασχολήσει και την ελληνική κυβέρνηση και τις ευρωπαϊκές αρχές. Στην Ελλάδα, το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Οδικής Ασφάλειας 2021-2030, που εγκρίθηκε τον περασμένο Νοέμβριο, έχει στόχο τη μείωση των θανατηφόρων τροχαίων κατά 50% έως το 2030 και τη βελτίωση όλων των επιδόσεων που σχετίζονται με την οδική ασφάλεια.
Vision Zero: Η πολιτική της ΕΕ για μηδενικούς θανάτους και μηδενικούς σοβαρούς τραυματισμούς έως το 2050
Οι ίδιοι στόχοι τίθενται και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με την πολιτική της ΕΕ για μηδενικούς θανάτους και μηδενικούς σοβαρούς τραυματισμούς έως το 2050 (Vision Zero), και τον μεσοπρόθεσμο στόχο μείωσης των θανάτων και των σοβαρών τραυματισμών κατά 50% έως το 2030. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει τονίσει την ανάγκη συντονισμένης, συστηματικής και επαρκώς χρηματοδοτούμενης προσέγγισης της οδικής ασφάλειας σε ενωσιακό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.
Η αναγκαία ανανέωση του ελληνικού στόλου και πώς μπορεί να προχωρήσει
Δυστυχώς αυτά τα χρόνια, έπειτα από τις διαδοχικές κρίσεις, την οικονομική και την υγειονομική, η Ελλάδα έχει μείνει πίσω σε σχέση με την υπόλοιπη ΕΕ. Για να υπάρξει σύγκλιση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και να κλείσει η ψαλίδα στην ηλικία του στόλου, από τα 5,5 εκατ. αυτοκίνητα που κυκλοφορούν στην Ελλάδα, θα πρέπει 2,3 εκατ. να αντικατασταθούν με οχήματα ηλικίας έως 5 ετών. Καινούρια μεταχειρισμένα που είτε εισάγονται είτε διοχετεύονται στην αγορά μέσω εταιριών leasing μπορούν να έχουν σημαντικό ρόλο στη διαδικασία. Με το μέσο κόστος συμβατικού αυτοκινήτου 5ετίας στα περίπου 15.000 ευρώ, χρειάζεται επένδυση 34 δισ. ευρώ για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος.
Ο ελληνικός μέσος όρος μπορεί να συγκλίνει με τον ευρωπαϊκό αν αντικατασταθούν 2,3 εκατ. αυτοκίνητα με νεότερα, έως 5 ετών. Το κόστος φτάνει τα 34 δισ.
Η τεράστια προσπάθεια για ανανέωση του στόλου στην Ελλάδα και την εξυγίανση του οικοσυστήματος της κινητικότητας έχει πολλά μέτωπα και πολλούς εμπλεκόμενους. Μπορεί όμως να επιτευχθεί, αν σκεφτεί κανείς πως τα τελευταία χρόνια η χώρα μας μοιραζόταν τις τελευταίες θέσεις της κατάταξης με χώρες που βρήκαν τον τρόπο και έπαψαν να είναι ουραγοί.
Mε δεδομένα τα σημάδια βελτίωσης στο οικονομικό κλίμα, είναι φανερό πως υπάρχει ανάγκη να δοθούν χρηματοοικονομικά εργαλεία και κίνητρα για την ανανέωση του στόλου με μεγαλύτερο ρυθμό από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Κάτι που μπορεί να γίνει μόνο με σύμπραξη κράτους και ιδιωτικού τομέα. Σε ένα τέτοιο στρατηγικό σχέδιο, η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να ενώσει τις δυνάμεις της με εταιρίες που πρωτοπορούν τεχνολογικά αλλά και φορείς που γνωρίζουν τις ανάγκες και το εγχώριο τοπίο, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD).
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης πρόθυμη να συμβάλει
«Η EBRD είναι επενδυτική τράπεζα με μεγάλη εμπειρία στην οδική ασφάλεια. Έχει επενδύσει πάνω από 7,5 δισ. ευρώ σε περισσότερα από 90 προγράμματα οδικής ασφάλειας και ασφάλειας μεταφορών στις περιοχές που καλύπτει, σε τρεις ηπείρους» εξηγεί η Andreea Moraru, επικεφαλής της EBRD για την Ελλάδα και την Κύπρο. «Είμαστε πρόθυμοι να επεκτείνουμε αυτή τη γνώση σε παρόμοια προγράμματα και έργα στην Ελλάδα. Το κόστος των οδικών ατυχημάτων, τόσο κοινωνικά όσο και οικονομικά, είναι πολύ μεγάλο για να το αγνοήσει κανείς. Τα ατυχήματα μπορούν να αποφευχθούν με επενδύσεις σε καλύτερους δρόμους, περιορισμό των κινδύνων, ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση.
EBRD: Το κόστος των οδικών ατυχημάτων, τόσο κοινωνικά όσο και οικονομικά, είναι πολύ μεγάλο για να το αγνοήσει κανείς
Στην Ελλάδα, η EBRD έχει επενδύσει, από το 2015, περισσότερα από 6,4 δισ. ευρώ σε πολλούς διαφορετικούς τομείς: υποδομές, τράπεζες, ενέργεια, κατασκευαστικά έργα. Στις βασικές της προτεραιότητες συμπεριλαμβάνεται η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του ιδιωτικού τομέα κι αυτό περιλαμβάνει την υποστήριξη επιχειρήσεων στον τομέα της κινητικότητας. Εξαιρετικό τέτοιο παράδειγμα αποτελεί η συνεργασία μας με την Hellas Direct, την καινοτόμο ψηφιακή ασφαλιστική εταιρία, που φιλοδοξεί να γίνει κυρίαρχος παίκτης της περιοχής ως προς το οικοσύστημα κινητικότητας.
Επιπρόσθετα, την τελευταία 2ετία, η EBRD από κοινού με ελληνικά υπουργεία και παράγοντες των κλάδων της ενέργειας, των μεταφορών και της οικονομίας, κατάφεραν να δώσουν ώθηση στο ξεκίνημα της ηλεκτροκίνησης. Η μελέτη για την ηλεκτροκίνηση, που ξεκίνησε και υποστηρίζεται από την EBRD, έχει στόχο την παροχή καθοδήγησης για την ενίσχυσή της στην Ελλάδα, μέσω στοχευμένων επενδύσεων στον εξηλεκτρισμό των μεταφορών, την ανάπτυξη υποδομών επαναφόρτισης και την ενίσχυση των οικοσυστημάτων ηλεκτροκίνησης στη χώρα.
Στο πλαίσιο της ανανέωσης του στόλου οχημάτων, με βάση και τις ευρωπαϊκές ντιρεκτίβες, ο γερασμένος ελληνικός στόλος θα πρέπει να αποτελείται από σχεδόν 2,9 εκατομμύρια ηλεκτρικά οχήματα το 2035. Στην κατεύθυνση της επίτευξης των ευρωπαϊκών και εθνικών στόχων αναφορικά με την ηλεκτροκίνηση, προτείνεται να εφαρμόζονται παράλληλα πολιτικές για την παροχή υποδομών φόρτισης και τον εξηλεκτρισμό του στόλου στην Ελλάδα» καταλήγει.
Από την πλευρά της η Hellas Direct δηλώνει έτοιμη να αναλάβει τα επόμενα χρόνια στρατηγικό ρόλο στην απαραίτητη ανανέωση του στόλου αυτοκινήτων στην Ελλάδα.
Όπως εξηγεί ο συνιδρυτής και εκτελεστικός διευθυντής Αιμίλιος Μάρκου, η Hellas Direct έχει ήδη αναπτύξει τις απαραίτητες υποδομές για να ανταποκριθεί στην ασφάλιση, το σέρβις και τη διαχείριση άνω του ενός εκατομμυρίου αυτοκινήτων. Δηλαδή αριθμό υπερτριπλάσιο σε σχέση με τον τωρινό στόλο της εταιρείας. «Με το πρόσφατο λανσάρισμα της πλατφόρμας wallet+ έχουμε μπει και στον κλάδο της χρηματοδότησης όλων των αναγκών του αυτοκινήτου, δημιουργώντας την πρώτη ασφαλιστική εταιρία - τράπεζα στην Ευρώπη» δηλώνει ο ίδιος.
Hellas Direct: Στόχος μας είναι να είμαστε πάντα μέρος της λύσης, όχι του προβλήματος
«Στόχος μας είναι να είμαστε πάντα μέρος της λύσης, όχι του προβλήματος. Τις συνέπειες του γερασμένου στόλου στους ελληνικούς δρόμους τις βλέπουμε- και τις βιώνουμε- όλοι. Η σύγκλιση του μέσου όρου ηλικίας του στόλου στην Ελλάδα με τον ευρωπαϊκό είναι εφικτή και απαιτεί συγκεκριμένα βήματα. Σε αυτά πρέπει να επικεντρωθούμε» καταλήγει.
Η διάθεση αξιόπιστων στοιχείων με στόχο την καταγραφή των αναγκών και τη διαμόρφωση χρηματοδοτικών λύσεων, η άμεση πρόσβαση σε αυτές και η συνένωση δυνάμεων μπορούν να οδηγήσουν σε σύγκλιση του μέσου όρου ηλικίας των αυτοκινήτων στην Ελλάδα με τον ευρωπαϊκό. Έτσι θα ενισχυθεί και η οδική ασφάλεια, συμβάλλοντας τελικά στη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Το εξαιρετικό momentum με το Vision Zero και τη μετά - covid ανάκαμψη δεν πρέπει να χαθεί.
